Onder Mediadoctoren

We beginnen met de Koude Oorlog en hoe Nederland keek naar de revolutie in Cuba. Vervolgens krijgen we een kort college over de achtergrond van de Vietnam-oorlog. Daarna bespreken we het antigezagsprotest. We kijken daarbij onder andere naar de rol van linkse intellectuelen en het toen relatief nieuwe medium televisie. Wat was de houding van Nederland ten aanzien van Vietnam en de VS?  Link bij deze aflevering:  Proefschrift Van der Maar Welterusten mijnheer de president. Nederland en de Vietnamoorlog 1965-1973.  Verwante afleveringen uit het archief:  Afl 19: Oorlogspropaganda;  Afl 152: Defensie in de media;  Afl 164: Hoe Nederland al 100 jaar radio inzet voor oorlogspropaganda.

Betrouwbare informatie over medische zaken is essentieel, of je nu zelf online zoekt of direct van een arts uitleg en toelichting krijgt. Er is daarom vanuit de zorg steeds meer aandacht gekomen voor effectieve kennisoverdracht. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over gezondheidscommunicatie. Dat doen we met Julia van Weert, hoogleraar gezondheidscommunicatie aan de afdeling Communicatiewetenschap van de UvA. Het is een misvatting te denken dat alles goedkomt als iemand maar geïnformeerd is. Vergelijkbaar betekent het aanleren van betere communicatiestrategieën aan artsen in opleiding  niet dat zij die ook toepassen. Kunnen communicatiewetenschappers eigenlijk wel een zinvolle bijdrage leveren aan de volksgezondheid? Links bij deze aflevering:  Proefschrift Corine Meppeling Designing digital health information in a health literacy context; Proefschrift Rena Zendedel Informal interpreting in Dutch general practice.  Verwante afleveringen uit het archief:  Afl 32: Bewustwordingscampagnes

Taal en identiteit zijn sterk met elkaar verbonden. Dialecten wijzen op een regionale identiteit, meertaligheid zou een teken van voorsprong zijn. Tenzij het gaat om migrantentalen, dan wordt het juist een achterstand gevonden. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over taal en klasse. Dat doen we met Sterre Leufkens, Universitair Docent Nederlandse Taalkunde bij het departement Talen, Literatuur en Communicatie van de Universiteit Utrecht.  We hebben het over hoe standaardtaal ("een dialect met een leger") ontstond vanuit een behoefte van de gegoede burgerij. Het gaat ook over taalverloedering en taalverandering, over begrijpelijkheid taalfascisme. Kunnen we echt met taal op ieder moment een ander beeld van onszelf neerzetten?  Link bij deze aflevering:  Hart van Nederland 'Echte Amsterdammer betrapt'.  Verwante afleveringen uit het archief:  Afl 46: Internettaal;  Afl 135: Het vak Nederlands; Afl 173: Straattaal.

Over TMF wordt vaak een beetje knullig gedaan, het nooit cool genoege zusje van grote broer MTV. Maar deze muziekzender beslaat de periode waarin we van analoog naar digitaal gingen, van televisie kijken naar internet gebruiken, van megasterren naar influencers. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over TMF. Dat doen we met Jaap Kooijman, Universitair Hoofddocent Media & Cultuur aan de Universiteit van Amsterdam wiens boek over TMF deze week uitkomt.  We proberen mythes over TMF te doorbreken, zoals dat de overname door MTV het einde van de zender was en dat er een groot verschil bestond tussen MTV en TMF. We discussiëren over klasse en nationale trots, en de vele manieren waarop TMF een voorloper is geweest van huidige platformen en mediapraktijken.  Links bij deze uitzending: Boek Kooijman De muziekfabriek: TMF en de Nederlandse popcultuur, verkrijgbaar vanaf 18 januari 2024 bij Walburgpers;  Video The Magnificent Four; Video Glaze: Be all you want to be.  Verwante afleveringen uit het

Sinds de doorbraak van ChatGPT een jaar geleden is er veel gezegd en geschreven over kunstmatige intelligentie en het onderwijs. Onder veel docenten heerste paniek: wat te doen als papers ook door een computer kunnen worden geschreven? Er was daarbij nauwelijks aandacht voor de docent zelf. In deze speciale aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over AI als een hulpje voor docenten. Dat doen we met computerwetenschapper Nico Naus, universitair docent aan de Open Universiteit.  Niet alle universitaire domeinen hebben evenveel baat bij AI. maar alle docenten kunnen AI inzetten in hun onderwijs en onderzoek. We bespreken tips (laat ChatPDF meerkeuzevragen voor je maken!) en tricks (doorprompten!). We ontkomen er niet aan toch de studenten te bespreken en hebben het ook over accountantability. We beantwoorden de vraag hoe AI het geven van onderwijs kan veranderen, verbeteren en misschien ook verslechteren.  Als luisteraars voorbeelden van goede tools voor docenten weten, zullen we die hier delen. ChatPDF

=== Er waren wat problemen met het geluid in een vorige versie === Toen een woeste menigte in januari 2020 het Amerikaanse Capitool bestormde, herkende de kenner in de meute kruisvaardersvlaggen en christelijke spandoeken. Populistische politici grijpen terug op christelijke tradities en christelijke waarden. Vandaag verwonderen we ons over orthodoxe christenen en radicaal-rechts. Dat doen we met Sander Rietveld, politicoloog en onderzoeksjournalist bij het televisieprogramma Zembla. Van zijn hand verscheen Nieuwe Kruisvaarders, de heilige alliantie tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechtse populisten (2021, Prometeus). NOOT: Deze aflevering is opgenomen voor de Tweede Kamerverkiezingen van november 2023. Media laten het onderwerp religie vaak liggen en groepen worden te zeer op één hoop gegooid. We bespreken verbintenissen en overeenkomsten tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts. Het gaat daarbij over de boeren, de cultuuroorlog en het vertoog van slachtofferschap: het idee dat de christeli

Housemuziek is afkomstig uit de VS waar in Zwarte queer cultuur een bloeiende underground scene bestond, met logische wortels in disco. Maar toen de muziekstroming de oceaan overstak werd die oorsprong grotendeels uitgegumd. House werd geframed als iets radicaals nieuws en werd een miljoenengenre, onder andere in Nederland. Het zou jaren duren voordat 'EDM' zou aanslaan in Amerika, en nog steeds snappen ze er weinig van. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over dance, de industrieterm voor wat normale mensen house, techno of trance noemen. Dat doen we met Rens Wilderom, verbonden aan Computational Social Sciences van de Universiteit van Amsterdam en Universitair Docent aan de School of Business Administration van de American University Kyiv.  In het Verenigd Koninkrijk en Nederland waren er journalisten met redelijke machtsposities die over house gingen schrijven. Zij zagen er een voortzetting in van de Do-It-Yourself ideologie van punk. Wilderom legt uit hoe ook de morele paniek rondom hous

Voor cultural studies-onderzoekers is het volkomen vanzelfsprekend dat media, cultuur en burgerschap met elkaar verweven zijn. Muziek, televisie, memes - alle vormen van populaire cultuur bevatten culturele betekenissen en we consumeren en begrijpen die betekenissen in samenspel met anderen. Toch wordt zulke alledaagse cultuur niet altijd geassocieerd met politiek. In deze speciale aflevering opgenomen tijdens de Dutch Media Week verwonderen de Mediadoctoren zich over cultureel burgerschap. Dat doen we met Joke Hermes, lector Inclusion and the Creative Industries aan de Hogeschool InHolland en verbonden aan de afdeling Mediastudies van de Universiteit van Amsterdam. Centraal staat Hermes' nieuwe boek Cultural citizenship and popular culture. The art of listening. We hebben het onder andere over emancipatie, over smaak en over populaire cultuur als aanleiding én als platform voor culturele en politieke uitwisseling. We beantwoorden de vraag hoe populaire cultuur goed burgerschap kan bevorderen. Links bij dez

Waar de populist het vroeger van publieke speeches moest hebben - en moest afwachten wie er op kwamen dagen - kunnen hedendaagse populistische politici de hele dag op sociale media hun boodschappen kwijt. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over de online populistische communicatie. Dat doen we met Linda Bos, universitair hoofddocent Politieke Communicatie en Journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam.  We bespreken een aantal recente studies van Bos en zoomen daarbij vooral in op de methodologie. Bos is pessimistisch over het beeld dat mensen hebben van de politiek. Journalisten hebben daar geen antwoord op. We beantwoorden de vraag wat de beste manier is om kiezers te verleiden op je te stemmen.  Links bij deze aflevering (zie onze website ondermediadoctoren.nl):   Onderzoek Bos et al. over politici die nieuwsberichten als fake news diskwalificeren; Onderzoek Bos & Minihold over morele waarden;  Onderzoek Bos et al. over social identity frames.  Verwante afleveringen uit het archie

In de platformeconomie kun je ook met sekswerk je geld verdienen, bijvoorbeeld op OnlyFans. Webcamseks is onderdeel van het enorme aanbod online porno. Performers gebruiken categoriseringen om zichzelf vindbaar te maken, maar zijn daarbij afhankelijk van de topdown labelling en industrietaal van de grote sites. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over webcamseks. Dat doen we met Hanne Stegeman, die op dit onderwerp promoveert aan het Amsterdam Institute for Social Science Research van de Universiteit van Amsterdam. Het gesprek gaat over moderatie, algoritmen en onderzoeksmethoden. Webcamsekswerk is soms saai, soms gezellig, maar stigma is altijd een probleem. Op welke manier beïnvloeden digitale platformen het werk van online sekswerkers?  Noot: F2F vraagt 18 procent van hun online performers, bij OnlyFans is dat 25 procent.  Verwante afleveringen uit het archief: Afl 5: Porno; Afl 24: Vrouwenporno; Afl 170: Fetisjen; Afl 171: Complotdenkers; In memoriam: Meindert Fennema, afl 126: Disso

Memes zijn een unieke vorm van digitale expressie. Deze vaak humoristische en visueel aantrekkelijke fenomenen drijven op de technologische mogelijkheden van het internet en zijn uitgegroeid tot de spil van hedendaagse internetcultuur. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over memes. Dat doen we met Süeda Işık, historicus en redacteur memes bij NRC. Memes zijn de prenten en pamfletten van deze tijd. Online kunnen mensen er dingen mee zeggen die offline niet kunnen. Wat betekent het dat internetcultuur zo gefragmenteerd is? En wat is populair op welke platforms? We hebben het over meta-ironische en post-ironische memes en ontleden de dynamieken die internetcultuur maken.  Links bij deze aflevering:  Podcast How do you like it so far met meme-onderzoeker Whitney Phillips; 2006 meme 'Het meisje met de prei'; Auteurspagina Süeda Işık.  Verwante afleveringen uit het archief:  Afl 26: YouTube-sterren; Afl 46: Internettaal; Afl 102: Influencers en ethiek; Afl 125: Het internet redden; Afl 169:

Iedereen slaat aan op DNA. Iedereen heeft genen en de genetica spreekt daardoor enorm tot de verbeelding. Media spelen daarbij een rol: zij kijken nog steeds naar de genetica als heroïsch onderzoek. Waar geestes- en sociale wetenschappen op de kritische ogen van leken mogen rekenen, wordt er gedaan alsof bèta te moeilijk is voor buitenstaanders. Maar ook bèta's zijn mensen en doen mensenwerk, en nemen ideeën en oordelen - bijvoorbeeld over ras - mee in hun onderzoek. In deze aflevering verwonderen ons over de genetica, en de rol die concepten als ras daarin spelen. Dat doen we met Amade M’Charek, hoogleraar (wetenschaps)antropologie aan de Universiteit van Amsterdam.  Wat moet je kunnen om bètawetenschappers te kunnen bestuderen? Wat voor normatieve praktijken hanteren zij? Het grootste deel van de genetici is angstig voor het racialiseren van groepen maar ras blijkt een werkpaardje aan het worden om orde in de chaos van data te krijgen. Hoe schrijven we het verhaal van de bèta's?

Kan je petten scheiden? Kan je de schrijver losmaken van de wetenschapper, de wetenschapper losmaken van de activist? Is dit anders in de geesteswetenschap dan in de 'harde' disciplines? Hoe verhouden deze wetenschappers zich tot elkaar? In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over de geëngageerde wetenschapper. Dat doen we met Geert Buelens, hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht, maar ook dichter, essayist en columnist. Onlangs won hij de meest prestigieuze literatuurprijs van België, De Boon, voor zijn non-fictieboek Wat we toen al wisten. De vergeten groene geschiedenis van 1972. We bespreken uiteraard de klimaatcrisis. Waarom verschijnen er ieder jaar in Nederland heel veel boeken over de Tweede Wereldoorlog, maar nauwelijks literatuur over de klimaatkwestie en klimaatgeschiedenis? We hebben het onder andere over de rol van ethiek en het romantiseren van de kunstenaar-klootzak. Wat heeft The Sound of Music hier in hemelsnaam mee te maken? We beantwoorden de v

Nederlandse jongeren klinken meertalig. Ze lenen woorden uit Surinaams en Marokkaans, leggen speciale accenten en maken ogenschijnlijke taalfouten. Straattaal is een manier om te laten zien wie ze zijn. Dat blijkt geen twintigste eeuwse uitvinding. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over 'foute' taal. Dat doen we met Jacomine Nortier, Universitair Hoofddocent bij de afdeling Taalkunde van de opleiding Nederlands aan de Universiteit Utrecht.  Taal is een kwestie van afspraken en in die zin is er geen foute taal. Jongeren kiezen bewust voor straattaal op bepaalde momenten, terwijl ze goed weten dat je die taal niet bij een sollicitatiegesprek hanteert. De meertaligheid van hedendaagse jongeren zit ook in laatmiddeleeuwse liederen. We bespreken de functies van zulke foute taal.  Verwante afleveringen uit het archief:  Afl 46: Internettaal; Afl 135: Het vak Nederlands; Afl 150: Marokkanen in de media.  Links bij deze aflevering:  Profielpagina Jacomine Nortier; Blogpost kaolo; Studie gende

Het vertellen van verhalen is zo oud als de mensheid maar plots werd het ook in de marketing hot. Opeens moesten niet alleen schrijvers verhalen gaan vertellen, maar ook bedrijven, organisaties en overheden om zo meer binding en betrokkenheid te creëren. In deze aflevering verwonderen we ons over storytelling. Dat doen we met Philip Corsius, docent Media- en Cultuurwetenschappen aan de Universiteit Utrecht.  We beginnen uiteraard bij de vraag wat een verhaal is. We bespreken variaties als spatial storytelling, transmedia storytelling, railroading en collective journeys. Uiteraard komen archetypes aan bod. Het vertellen van verhalen is niet neutraal. De technieken van storytelling kunnen namelijk helpen te verhullen dat het een verhaal is, in plaats van het verhaal.  Verwante afleveringen uit het archief:  Afl 18: Het nieuwe televisiekijken; Afl 28: Remakes; Afl 163: Het epos; Afl 19 en afl 164: Oorlogspropaganda; Afl 171: Complotdenkers

De waarheid staat op losse schroeven: zelfs Amerikaanse inlichtingendiensten zijn het onderling niet eens zijn waar Covid-19 vandaan kwam. Het lijkt alsof complottheorieën ineens overal zijn, alsof het aantal gelovers gestaag is toegenomen. In deze 'remake' van aflevering 45 verwonderen we ons over complotdenkers. Deze keer doen we dat met Jaron Harambam, Universitair Docent Sociologie op het gebied van Media, Kennisstrijd en Digitalisering aan de Universiteit van Amsterdam. Complotdenkers zijn een diverse groep die bestaat uit verschillende subculturen. Mensen zoeken elkaar op, proberen tot antwoorden te komen. Daarbij passen ze verschillende manieren van weten toe. Die zien we terug in alternatieve media, die opmerkelijk veel lijken op traditionele media. Zo gebruiken ze de middelen en waarden van mainstream media, zoals factchecking, om terug te vechten. Vijf jaar na de grote zorgen over 'post-truth' zie je dat het medialandschap diverser is geworden, al wordt die pluriformiteit door conventionele media n

Een fetisj verwijst naar een seksuele voorkeur voor – bijvoorbeeld – specifieke lichaamsdelen, objecten, situaties of handelingen. Mensen met dezelfde fetisj zoeken elkaar graag op, tijdens speciale feesten bijvoorbeeld. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over fetisjcultuur. Dat doen we met Anne Rodermond, manager van club Church. We pellen het concept fetisj af. Hoe ontstaan ze, waarom worden ze (ook) collectief geuit en wat is de connectie met gay cultuur? We hebben het over trends, codes en acceptatie. Uiteraard gaat het ook over de rol van media. Wat hebben mensen te winnen als ze stilstaan bij bij alles wat ze opwindt?  Links bij deze aflevering:  Website Club Church;  Blogpost over RuPaul en geschiedenis.  Verwante afleveringen uit het archief:  Afl 156: Seksonderzoek in de media; Afl 132: Moderne manieren; Afl 128: Eindelijk weten wat seks is; Afl 65: Schoonheidsidealen; Afl 57: Mannelijkheid. Plus we deden de meeste letters uit de LHBTQIA+ reeks: Afl 8: Homoseksualiteit; Afl 3

Er vinden grote transformaties plaats in de mediawereld. Platformen als streamingdiensten en sociale netwerken zorgen voor nieuwe medialogica's op een moment dat oude medialogica's niet meer opgaan. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over de economie van platformen. Dat doen we met Jan Teurlings, universitair docent Media & Cultuur aan de Universiteit van Amsterdam. Er zijn twee soorten gebruikers: de gewone en de adverteerder. Platformen bedienen daarmee een double-sided market en weten die twee partijen beter dan ooit in de geschiedenis samen te brengen. Hoewel er sprake is van een democratisering van de productiemiddelen - iedereen kan content maken - is er een monopolie op distributie. Met die contentmakers worden maar beperkt inzichten gedeeld: Soundcloud biedt makers vooral data over het gedrag van luisteraars, maar niet over hun demografische kenmerken. We bespreken wat meer transparantie van platformen kan opleveren, hoe de staat zou moeten reguleren en welke rol academici kunnen he

In 2012 wist nog bijna niemand wat een podcast was, laat staan dat er mensen naar luisterden. Als Mediadoctoren maakten we wat we zelf leuk en interessant vonden. Het resultaat na tien jaar is een rijk archief vol boeiende gasten, waar we bijzonder trots op zijn. In deze speciale jubileumaflevering vieren wij Mediadoctoren ons tienjarig bestaan.  We beginnen met een vooruitblik op de effecten van AI op podcasten. Daarna kijken we terug: wat waren onze lievelingsgasten, welke aflevering is onze grootste mislukking en wanneer stelden we onze mening bij? We bespreken de waarde van podcasts voor wetenschapscommunicatie en reflecteren op veranderingen de afgelopen tien jaar.

Sinds 1 juli vallen grotere influencers onder de Mediawet. Hiervoor konden ze ongelimiteerd reclame maken op platformen als YouTube en TikTok. De content die zij createn wordt slecht herkend als reclame, zowel door volwassenen als door hun jonge doelgroep. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over influencermarketing. Dat doen we met Eva van Reijmersdal, universitair hoofddocent Persuasieve Communicatie aan de Universiteit van Amsterdam. Sommige influencers (content creators in hun eigen woorden) zijn blij met de nieuwe regelgeving, anderen willen niet het braafste jongetje van de klas zijn. We bespreken wat influencermarketing precies is en hoe deze markt in elkaar zit. Kinderen en jongeren vinden het leuk om dat ook te leren en daardoor zijn veel influencers transparant over hun verdienmodel. Hoe zorgelijk is het eigenlijk dat bedrijven via influencers hun spullen aan de man brengen? Verwante afleveringen uit het archief:  Afl 26: YouTube-sterren (zo noemden we ze nog in 2015); Afl 91: De